Trang Tử (莊子)

Trang Tử (tiếng Hán: 莊子; ~369–290 trước CN^[1]) là một triết gia và tác gia Đạo giáo. Tên thật của ông là Trang Chu (莊周) và tác phẩm của ông sau đều được gọi là Trang Tử. Ông còn có tên là Mông Lại (蒙吏), Mông Trang (蒙莊) hay Mông Tẩu (蒙叟). Ông sống vào thời Chiến Quốc, thời kỳ đỉnh cao của các tư tưởng triết học Trung Hoa với Bách Gia Chư Tử.

莊子（約前369年—前286年），名周，戰國時代宋國蒙（今安徽蒙城人，另說河南商丘）人。著名思想家、哲學家、文學家，是道家學派的代表人物，老子思想的繼承和發展者。後世將他與老子並稱為「老莊」。他也被稱為蒙吏、孟莊和孟叟。莊子流传后世的著作集也称为《莊子》，但《莊子》未必全出於其手。

Trang Tử (khoảng 369 năm trước – trước khi 286), tên Chu, vào thời Chiến qốc, Song Meng (nay là An Huy Mengcheng người, và người kia nói Thương Khâu) người. Nhà tư tưởng triết học, nhà văn, là đại diện của trường phái Đạo gia, tôi nghĩ về sự kế thừa và phát triển của những. Sau đó, ông và tôi sẽ được biết đến như là “Lao”. Ông còn được gọi là các quan chức Mông Cổ, và người đàn ông Meng Mengzhuang cũ. Trang Tử của tác phẩm lưu truyền hậu thế để thiết lập, còn được gọi là “Zhuangzi”, nhưng “Zhuangzi” có thể không hoàn toàn ra khỏi bàn tay của họ.

很多年前，庄子和他的朋友惠子在河边进行了一场关于快乐的辩论：

　　庄子与惠子游于濠梁之上。庄子曰：“儵鱼出游从容，是鱼之乐也？”惠子曰：“子非鱼，安知鱼之 乐？”庄子曰：“子非我，安知我不知鱼之乐？”惠子曰：“我非子，固不知子矣；子固非鱼也，子之不知鱼之乐，全矣。”庄子曰：“请循其本。子曰‘汝安知鱼 乐’云者，既已知吾知之而问我。我知之濠上也。”(《庄子·至乐》)

　　他们辩论的核心不是鱼，而是关乎快乐，洋溢着浓郁的人文情怀。清净无为的庄子，他的快乐来源于自 然。他的理念更接近老子，更接近那种“天地有大美而不言”的境界。当我们读《庄子·逍遥游》的时候，会惊叹于他那天马行空的想象：北冥的鱼可以化而为鸟， 鸟的翅膀“若垂天之云。”他可以在一株“大枝臃肿不中绳墨，小枝卷曲不中规矩”的大树下“彷徨乎无为其侧，逍遥乎寝卧其下。”也可以想象秋水降落的时候 “百川灌河；泾流之大，两涘渚崖之间，不辨牛马。”(《庄子·秋水》)

　　不难发现，庄子想象的对象全来自大自然，他的快乐来自对大自然的感悟。这些大自然的事物给他带来 了快乐，带来了愉悦的审美享受。他不同于孔子的“礼乐”之美：“吾闻韶，尽美也，又尽善也。”(《论语·八佾》)可以说，庄子更契合大自然那种粗犷之美。 而且更难得的是，他从大自然中获得了快乐，第一个把大自然之美进行思辨，并著诸竹帛，传于后世。

　　在中国传统文化和人格修养中，和儒家的孔子一样，庄子的思想也深刻影响了一代代的文人士大夫。中 国的士大夫们常常在进退之间徘徊，在儒家“入世”与庄子道家“出世”之间徘徊。往往在离开或者遭到朝廷庙堂排斥的时候复归于江湖，复归于大自然的山水田 园，复归于庄子给他们构筑的精神世界。像留下了众多优美田园诗篇的孟浩然，像写下千古名篇《前赤壁赋》《后赤壁赋》的苏轼……不胜枚举。他们“达则兼济天 下，穷则独善其身”，而这“独善其身”则是个人人格的修养和陶冶，孟子说过“得志，泽加于民；不得志，修身见于世”(《孟子·告子下》)他们在自然里、在 田园里、在庄子构筑的精神世界里“修身见于世”。

　　知鱼之乐，乐在其中矣。知鱼湖的水很清澈，鱼儿在水里快乐地遨游，林木掩映着湖水，阳光洒在水面上，微风一吹，湖面波光粼粼。人们在水边感悟这大自然的恩赐，澄澈的湖水洗净了都市的喧嚣与浮躁，照亮了人们的内心。

　　责任编辑：李宇岚

Ngận đa niên tiền，trang tử hòa tha đích bằng hữu huệ tử tại hà biên tiến hành liễu nhất trường quan ư khoái lạc đích biện luận：

Trang tử dữ huệ tử du ư hào lương chi thượng。Trang tử viết： “? ngư xích du tùng dung，thị ngư chi lạc dã？” Huệ tử viết： “tử phi ngư，an tri ngư chi lạc？” Trang tử viết： “tử phi ngã，an tri ngã bất tri ngư chi lạc？” Huệ tử viết： “ngã phi tử，cố bất tri tử hĩ；tử cố phi ngư dã，tử chi bất tri ngư chi lạc，toàn hĩ。” Trang tử viết： “thỉnh tuần kì bổn。Tử viết ‘nhữ an tri ngư lạc ’vân giả，ký dĩ tri ngô tri chi nhi vấn ngã。Ngã tri chi hào thượng dã。” ( 《Trang tử·chí lạc》 )

Tha môn biện luận đích hạch tâm bất thị ngư，nhi thị quan hồ khoái lạc，dương dật trước nùng uất đích nhân văn tình hoài。Thanh tịnh vô vi đích trang tử，tha đích khoái lạc lai nguyên vu tự nhiên。Tha đích lý niệm canh tiếp cận Lão Tử，canh tiếp cận na chủng “thiên địa hữu đại mỹ nhi bất ngôn” đích cảnh giới。Đương ngã môn độc 《trang tử·tiêu dao du》 đích thời hậu，hội kinh thán ư tha na thiên mã hành không đích tưởng tượng：bắc minh đích ngư khả dĩ hóa nhi vi điểu，điểu đích sí bàng “nhược thùy thiên chi vân。” Tha khả dĩ tại nhất chu “đại chi ung thũng bất trung thằng mặc，tiểu chi quyển khúc bất trung quy củ” đích đại thụ hạ “phảng hoàng hồ vô vi kì trắc，tiêu dao hồ tẩm ngọa kì hạ。” Dã khả dĩ tưởng tượng ? thủy giáng lạc đích thời hậu “bách xuyên quán hà；kính lưu chi đại，lưỡng sĩ chử nhai chi gian，bất biện ngưu mã。” ( Trang tử thu thủy )

Bất nan phát hiện，trang tử tưởng tượng đích đối tượng toàn lai tự đại tự nhiên，tha đích khoái lạc lai tự đối đại tự nhiên đích cảm ngộ。Giá ta đại tự nhiên đích sự vật cấp tha đái lai liễu khoái lạc，đái lai liễu du duyệt đích thẩm mỹ hưởng thụ。Tha bất đồng ư Khổng Tử đích “lễ nhạc” chi mỹ： “ngô văn thiều，tẫn mỹ dã，hựu tẫn thiện dã。” ( 《Luận Ngữ·bát dật》 ) khả dĩ thuyết，trang tử canh khế hợp đại tự nhiên na chủng thô quánh chi mỹ。Nhithả canh nan đắc đích thị，tha tùng đại tự nhiên trung hoạch đắc liễu khoái lạc，đệ nhất cá bả đại tự nhiên chi mỹ tiến hành tư biện，tịnh trước chư trúc bạch，truyền ư hậu thế。

Tại Trung Quốc truyền thống văn hóa hòa nhân cách tu dưỡng trung，hòa nho gia đích Khổng Tử nhất dạng，trang tử đích tư tưởng dã thâm khắc ảnh hưởng liễu nhất đại đại đích văn nhân sĩ đại phu。Trung Quốc đích sĩ đại phu môn thường thường tại tiến thối chi gian bồi hồi，tại Nho Gia “nhập thế” dữ trang tử Đạo Gia “xích thế” chi gian bồi hồi。Vãng vãng tại ly khai hoặc giả tao đáo triều đình miếu đường bài xích đích thời hậu phục quy ư giang hồ，phục quy ư đại tự nhiên đích sơn thủy điền viên，phục quy ư trang tử cấp tha môn cấu trúc đích tinh thần thế giới。Tượng lưu hạ liễu chúng đa ưu mỹ điền viên thi thiên đích mạnh hạo nhiên，tượng tả hạ thiên cổ danh thiên 《tiền xích bích phú》 《hậu xích bích phú》 đích tô thức ……bất thắng mai cử。Tha môn “đạt tắc kiêm tể thiên hạ，cùng tắc độc thiện kỳ thân” ，nhi giá “độc thiện kỳ thân” tắc thị cá nhân nhân cách đích tu dưỡng hòa đào dã，Mạnh Tử thuyết quá “đắc chí，trạch gia ư dân；bất đắc chí，tu thân kiến vu thế” ( 《Mạnh Tử·cáo tử hạ》 ) tha môn tại tự nhiên lý、tại điền viên lý、tại trang tử cấu trúc đích tinh thần thế giới lý “tu thân kiến vu thế” 。
Tri ngư chi lạc，lạc tại kỳ trung hĩ。Tri ngư hồ đích thủy ngận thanh triệt，ngư nhân tại thủy lý khoái lạc địa ngao du，lâm mộc yểm ánh trước hồ thủy，dương quang sái tại thủy miến thượng，vi phong nhất xuy，hồ miến ba quang ? ?。Nhân môn tại thủy biên cảm ngộ giá đại tự nhiên đích ân tứ，trừng triệt đích hồ thủy tẩy tịnh liễu đô thị đích huyên hiêu dữ phù táo，chiếu lượng liễu nhân môn đích nội tâm。

Nguồn sưu tập